UKÜ’lü Akademisyenden İlk Yardımın Yaz Rehberi
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) Sağlık Bilimleri Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım İngilizce Program Sorumlusu Dr. İpek Nurdan Dikmen, halk sağlığı ve ilk yardım alanındaki birikimiyle, yaz aylarında karşılaşılabilecek acil durumlara karşı alınması gereken önlemleri ve doğru ilk yardım yöntemlerini kamuoyuyla paylaştı. Dikmen, özellikle suda boğulma vakalarına dikkat çekti. Yaz aylarında, sıcak çarpması (heat stroke) ve güneş çarpması, dehidrasyon (su kaybı), böcek ve arı sokmaları, alerjik reaksiyonlar, boğulmalar (suda boğulma riski), gıda zehirlenmeleri, güneş yanıkları gibi risklerle karşı karşıya olduğumuzu belirten Dikmen, ilk yardımın bu anlardaki önemine vurgu yaptı. Dikmen, “Bol sıvı tüketin güneşten korunun beslenmeye dikkat edin ilk yardım bilgisi edinin ilk yardım çantası bulundurun çocukları ve yaşlıları, kronik hastalığı olanları iyi gözlemleyin” dedi.
Güneş çarpması geçiren kişi hemen serin ve gölge bir ortama alınmalı, giysileri gevşetilmeli ve alın, ense, koltuk altı gibi bölgelere serin, ıslak bezler uygulanmalıdır. Bilinci açık, su içebiliyorsa ve bulantı yoksa, bol su verilmeli; 1 litre suya 1 çay kaşığı tuz veya karbonat eklenebilir. Asitli, kafeinli ve çok soğuk içeceklerden kaçınılmalı, kişi ayağa kaldırılmamalıdır. Bilinç bulanıklığı, kusma veya bayılma varsa, acil yardım çağrılmalı ve kişi yan pozisyonda tutulup 2 dakikada bir solunumu kontrol edilmelidir.
Çocukların ve yaşlıların sıcaktan daha çok etkilenen grupta yer aldığını ifade eden Dikmen, “Çocuklar mutlaka ebeveyn gözetiminde olmalı, aşırı halsizlik, uykululuk, kuru ve kırmızı cilt, ağız kuruluğu gibi belirtiler dikkate alınmalıdır” dedi. Araç içi sıcaklığın dakikalar içinde ölümcül seviyeye ulaşabileceğini vurgulayan Dikmen, çocukların asla arabada bırakılmaması gerektiğini belirtti. Yaşlı bireylerde terleme ve ısı dengesi azaldığı için, gündüz saatlerinde güneş ışığı engellenmeli, ortam serin tutulmalı, açık renkli pamuklu kıyafetler giydirilmeli, bol sıvı alımı sağlanmalı ve gün içinde hafif, sulu yiyecekler tercih edilmelidir.
Dikmen, 25 Temmuz’un Dünya Boğulmayı Önleme Günü olduğunu hatırlatarak, boğulma olaylarında doğrudan yüzerek müdahale yerine can simidi, ip gibi ekipmanların kullanılmasını önerdi. “Yüzerek yaklaşıyorsanız kişinin arkasından tutun, gerekirse suda soluk vermeye başlayabilirsiniz” diyen Dikmen, boğulma sonrası kişiyi baş aşağı çevirmemek gerektiğine dikkat çekti. Deniz veya havuz suyu akciğere kaçarsa, kimyasal tahriş yapabileceği için acil tıbbi müdahale şarttır.
Böcek sokmalarında yaranın ağızla emilmesi, kesilmesi, dağlanması gibi yöntemlerin yanlış ve tehlikeli olduğunu belirten Dikmen, bu tür müdahalelerin enfeksiyon ve iyileşme gecikmesine yol açabileceğini söyledi. Diş macunu, sirke, çamur gibi maddeler tahrişe neden olabilir. Keneye çıplak elle dokunulmamalı, bükülmemeli, sarsılmamalı ve sıcakla çıkarılmamalıdır.
Araçta veya evde bulunacak ilk yardım çantasının içeriği ihtiyaca göre değişse de, bazı temel malzemeler mutlaka bulunmalıdır. Bunlar arasında yara bandı, steril eldiven, sargı bezleri, makas, antiseptik solüsyon, ateş ölçer, solunum maskesi, sinek kovucu, su spreyi, fener, acil numaraların yazılı olduğu kart ve temel ilk yardım kılavuzu yer alır.